Elektronica / Elektra

 

___________________DIT IS MIJN
________________________________WATERELEKTRONICA
_______________________________________________________PAGINA
 
In de watersport ben ik bekend onder de naam
"PIET IJZERBOUT HEIJN"
 
Op deze website staan en komen een aantal handige elektronische schakelingen

Een aantal van deze schakelingen bouwden we in de kantine van de watersport vereniging. Elke donderdag in de winterperiode hielden we daar een elektronica hobby avond. Iedereen kon zijn kapotte elektronica of elektra meenemen en dan werd gekeken of het te repareren was. De nieuwe schakelingen werden gebouwd van zogenaamde SCRAPHEAP onderdelen. Deze onderdelen kwamen van oude printplaten en moesten door de hobbyisten er zelf afgehaald worden. Sommige hadden hiervoor geen geduld. In ons midden hadden we een loodgieter die iets aan het bouwen was waar relais voor nodig waren. Het duurde hem te lang om alle gaatjes van de oude print met een tinzuiger leeg te zuigen. Op een avond kwam hij met een complete brander met gasfles op de hobbyavond om de relais er met de brander af te stoken. Die avond zijn we allemaal met hoofdpijn naar huis gegaan door de luchtverontreiniging in het clubhuis. Er is daarna nooit meer met een brander gewerkt.
Mijn collega Anton heeft een toerenteller ontwikkeld en de software geschreven. Deze toerenteller is door een aantal hobbyisten gemaakt en zelf heb ik er ook één. Hij werkt perfect. De schakeling is niet zo moeilijk om te bouwen, maar vraagt wel wat geduld.

De onderstaande schakelingen staan op deze website:

1e Isolator voor schepen
2e Master Slave schakelaar voor schuurmachine
3e Vloeistofmelder
4e Toerenteller
5e Omvormer afschakelen bij gebruik walstroom
6e Tiptoets lichtschakelaar op gelijkspanning

Elektronica diversen:

1e Weerstand tabel
2e Statische elektriciteit
3e Tabellen Formules
4e Victron Atlas reparatie

5e Nasa windmeter reparatie

Natuurlijk zijn de schakelingen ook voor andere doeleinden te gebruiken


Het bouwen is natuurlijk op eigen risico.

  Nasa Clipper Windsnelheid / richting meter  

 Na het zomerseizoen vroeg een kennis van mij eens naar zijn windmeter van Nasa te willen kijken. De meter gaf geen snelheid en windrichting meer aan. Hij had al een tijdje dat de meter het af en toe wel en niet deed.
We zijn begonnen met de voedingsspanning en bekabeling te controleren, maar die waren allemaal prima in orde. Demontage van het windgever station leek ons de volgende stap.

 

windgever station   Nasa Clipper Windsnelheid meter


We hebben het windgeverstation gedemonteerd van de mast en uit elkaar gehaald. De behuizing was in orde. Er was een klein beetje vocht op de elektronica gekomen. De potentiometers op de printplaat waren wat gecorrodeerd, maar verder was er niets aangetast. De bekabeling op de printen zat goed vast.
We constateerden wel dat er roest op het magneetje van de windsnelheidsgever zat, maar dat konden we er zo afpoetsen.
Anders was het met de magneet van de windrichtingvaan. Deze was geheel gecorrodeerd en moest vervangen worden. We hebben deze bij de firma KOK in Rotterdam kunnen kopen.

 
Windvaan met verroeste magneet   Windsnelheidgever waarvan de magneet verroest was

 

Maar helaas na het vervangen van de windvaan en het in elkaar zetten van het windgeverstation werkte de meter nog steeds niet. Geen pulsen voor de snelheid en geen pulsen voor de richting.

Dan maar eens zoeken op internet voor gegevens. Bij Nasa is niets te vinden, maar er zijn altijd hobbyisten die het een en ander uitgezocht hebben. Zo kwam ik op een site van http://theshipcomputer.blogspot.nl/ waar ik een aantal aansluitingen vond.

 

De twee printen in het station

 In het windgeverstation zitten twee printen. Een is er voor de snelheid en de andere voor de windrichting. Die waar de kabel naar de meter op aangesloten wordt is de windsnelheid.

De twee printen zijn met elkaar verbonden door vier draden:

Op de tekening hieronder staan de aansluitingen:

 

Print met aansluiting 1a t/m 5a naar instrument

 

1 = Groen
2 = Rood
3 = Zwart
4 = Geel

 

4a = Blauw
1a = Rood
3a = Wit

2a

= Afscherming

5a

=

zwart

 

 

1 = Groen
2 = Rood
3 = Zwart
4 = Geel

 


 Achter het meetinstrument zit een stukje kabel met een 5 polige male plug. Aan de kabel die naar de sensoren gaan zit een female plug. Hieronder de aansluitingen naar de sensors

 

1a rood = + 5 Volt
2a afscherming = GND  (-)
3a wit = Puls per omwenteling van vaan
4a blauw = Annaloge output 1 windrichting
5a zwart = Annaloge output 2 windrichting
Female plug zit aan de kabel naar de windmeter  


Met een universeelmeter de voedingsspanning van 5Volt gemeten tussen 1a en 2a, maar die was niet aanwezig.

We hebben toen het aanwijsinstrument gedemonteerd en op de print gemeten, maar ook daar was geen 5V. Omdat ik geen schema van het instrument had, heb ik de solderingen gecontroleerd met een vergrootglas. En zoals ik al eerder had geconstateerd met een ander Nasa instrument waren de solderingen van de printplaten niet zoals ze zouden moeten zijn. Ik heb alle solderingen opnieuw vertint en hierna werkte alles weer zoals het zou moeten.

 

Nasa windmeter manual

  Lampfittingen en voeten  

 

 

 

 

 

Walaansluitkabel

In de boot die aangesloten is aan de stroompaal op de haven blijkt ineens geen spanning meer binnen te komen. Alles wordt gecontroleerd, stroomkast automaat, stekkers, zekeringen en aardlekschakelaar. Alles lijkt in orde, maar je krijgt geen spanning binnen.

Kijk dan eens naar de aansluitkabel. Na jaren intensief gebruik is deze kabel tijdens die jaren aan hoge temperaturen door de zon blootgesteld. Je rolt hem soms nog stevig op om hem op te bergen en dan is het toch helemaal niet gek dat de binnendraden breken of sluiting gaan maken.


Meestal is de isolatie van de kabels die wij gebruiken van PVC of Neopreen.
Hieronder staan twee tabellen met de eigenschappen van PVC en Neopreen.


De twee verschillende kabels kan je aan een code herkennen.  Dit zijn de NEN-normen.

PVC heeft de code H05VV-F.
H05=    Maximale spanning 300Volt
VV=     PVC buitenmantel en PVC binnenmantel
F=        Buigzame kabel.

PVC (polyvinylchloride)

(verkrijgbaar in een groot gamma van mengelingen)
- zeer goede mechanische eigenschappen
- uitstekende weerstand tegen het verouderen
- vochtbestendig
- goed bestand tegen olie en chemische stoffen onder andere zuren en logen, geringe weerstand tegenover
  oplosmiddelen.
- niet licht ontvlambaar en niet-brandverspreidend
- alle samenstellingen zijn mogelijk: van de meest soepele tot de meest stijve
- maar: de soepelheid is afhankelijk van de temperatuur


Neopreen heeft de code H07RN-F
H07=    maximale spanning 450Volt
R=        Buitenmantel van Neopreen
N=        Aderisolatie van synthetisch rubber
F=        Buigzame kabel

PCP (polychloropreen) neopreen

- uitstekend bestand tegen materiaalmoeheid na veelvuldig plooien en buigen
- zeer goede mechanische eigenschappen (trekkracht, scheur- en schuurvast)
- uitstekende weerstand tegen het verouderen
- blijft soepel bij verschillende temperaturen
- goed bestand tegen zuren, logen, vetten, ozon. Matig bestand tegen oplosmiddelen, aromatische oliën, ester,
  ketone en aldehyde
- behoudt zijn flexibiliteit binnen een groot temperatuurbereik (- 20 °C tot + 75 °C)


Achter de code staat de diameter van de geleiders. Voor een kabel die wij gebruiken moet dat altijd een drie aderige kabel zijn. Meestal 1,5 of 2,5mm² per ader. De aanduiding achter de kabelcode is dan 3x1,5 of 3x2,5.
Er zou ook 3G1,5 of 3G2,5 kunnen staan. De G geeft aan dat er in de kabel een aardedraad zit die de kleur geel/groen heeft.

De stroom die een 1,5mm² ader mag hebben is ongeveer 10Amperre. (2200Watt)

De stroom die een 2,5mm² ader mag hebben is ongeveer 16Amperre. (3600Watt)


 

Aanduidingen op de kabel:

 

Aanduiding van het type

A erkend nationaal type
H geharmoniseerd type

Nominale spanning U0/U

1 100 / 100 Volt
3 300 / 300 Volt
5 300 / 500 Volt
7 450 / 750 Volt

Isolatiematerialen van de geleiders

B EPR (ethyleen propyleen rubber)
E PE (polyethyleen)
G EVA (ethyleen vinylacetaat copolymeer)
N2 chloropreen rubber voor laskabel
R natuurlijk rubber
S silicone rubber
V PVC (polyvinylchloride)
V2 PVC + 90°C
V3 PVC koud flexibel
V4 vernet PVC
X vernet PE (polyethyleen), XLPE

Isolatiematerialen van de binnen- en buitenmantel / omvlechting

B EPR (ethyleen propyleen rubber)
J Glasvezel omvlechting
N Chloropreen rubber
N2 Chloropreen rubber voor laskabel
N4 Chloropreen rubber hittebestendig
Q Polyurethaan
R Rubber

T Textielomvlechting
V PVC (polyvinylchloride)
V2 PVC + 90°C
V3 PVC koud flexibel
V4 Vernet PVC
V5 PVC met verbeterde weerstand tegen olie

Bijzonderheden aangaande de constructie

C4 koperen afschermingsvlecht
D trekontlasting
H vlakkabel met scheidbare geleiders
H2 vlakkabel met niet-scheidbare geleiders
H6 vlakkabel met niet-scheidbare geleiders voor liften
H8 spiraalkabel

Constructie van de kern

D soepele kern voor laskabel
E extra soepele kern voor laskabel
F soepele kern klasse 5 (flexibele toepassing)
H soepele kern klasse 6
K soepele kern klasse 5 (statische toepassing)
R samengeslagen (gekableerde) kern
U massieve kern
Y vlecht van fijne linten

Aantal geleiders

Aardingsgeleider

G één geel/groene aardingsgeleider
X geen geel/groene aardingsgeleider

Doorsnede in mm2

 


Ook het monteren van de stekkers aan de kabel is een precisie werk. De buitenmantel moet netjes onder een trekontlasting gemonteerd zijn, zodat als er aan de kabel getrokken wordt, deze kracht niet op de aansluiting van de stekker pennen van de stekker komt te staan. Op de uiteinde van de aders zouden adereindhulzen geknepen  moeten worden voordat ze in de stekker gemonteerd worden. Dit voorkomt dat bij het aandraaien van de schroefjes van de klembussen in de stekker er adertjes kapot gaan en een slechte verbinding kan ontstaan.
Ook moet altijd de waterkering van de stekker gemonteerd zijn, zodat de stekker drupwaterdicht is.
Zou je dit niet doen, dan zou het resultaat kunnen zijn dat de aardlek regelmatig gereset moet worden als het regent.

Adereindhuls monteren
Door kabel aan te strippen
en de juiste kleur adereindhuls
te monteren
Met tang de adereindhuls
monteren
Aangeknepen adereindhuls Verschillende maten
adereindhulzen
Adereindhuls
tang

 

   
 Trekontlasting
goed vastzetten
  adereindhuls in stekker     Het op de juiste plek afsnijden
van waterkering zodat kabel
goed klem in de kering past.

 

 

DIN-kleurencodes 

Door normering kan aan de kleur van de isolatiekraag de bijbehorende kabeldoorsnede worden herkend. Zo is bijvoorbeeld een huls voor de kabeldoorsnede 1,5 mm² voorzien van een zwarte isolatiekraag. Hierdoor worden verwisselingen uitgesloten en wordt de bedrijfszekerheid van installaties verhoogd.


 

LED verlichting

Ik ben al een tijdje bezig om mijn verlichting in de boot om te schakelen naar LED verlichting. De boordspanning in de boot is 24Volt.
Toen ik de boot bouwde heb in voor alle verlichtingspunten alluminium bakjes gebogen die verzonken in het plafon gemonteerd zijn. In deze verlichtingsbakjes zaten twee buislampfittingen van porselijn. De buislampjes waren 12V 5Watt waarvan er twee in serie zitten.

Links: De buislampen in de verlichtings bakjes

Rechts: LED buislamp 39mm

In eerste instantie heb ik deze buislampjes vervangen voor een LEDbuislamp. Deze LEDbuislampen heb ik zonder stroombegrenzer in serie op de 24Volt accu gezet. De kleur van deze LEDbuislampen was erg wit en ik kon ze eigenlijk niet in een warm witte kleur krijgen.
Ik gebruikte de volgende LEDbuislamp: 39mm 2W 9-SMD LED 126-Lumen 6500K White Dome Light (DC 12V) bestelnummer SKU: 51002
bij http://www.dx.com Prijs 1Euro85

Om bij te lezen zijn deze LED's prima, maar het licht is te wit cq blauw om gezellig te zijn. De hoeveelheid licht was eigenlijk wel genoeg ondanks dat de LEDbuislamp maar 2Watt was.

Daarom ben ik op zoek gegaan naar andere LED's.

In onze was en toilet ruimte in de boot had ik verlichting doormiddel van twee 8W TL balkjes. Regelmatig vooral bij koude, wilden deze TL balkjes slecht starten. Daarom wilde ik ze vervangen. Om het opgenomen vermogen hoefde ik dat niet te doen, want TL verlichting is ook veel licht en verbruikt weinig vermogen. Op de DX.com site zag ik LED verlichting strippen die 12cm lang waren. (zie onder)

10W 1050lm 3000K 1-LED Warm White Light Ceiling / Spotlight Lamp - Yellow + Silver (DC 12~14V)

Betelnummer DX.com SKU: 195839 Prijs 3Euro62

Material Plastic + Aluminum
Color Yellow + silver
Power 10 W
Color BIN Warm white
Rate Voltage 12~14 V
Luminous Flux 950~1050 lm
Color Temperature 3000 K
Current: 720mA

 

Ik heb twee van deze LED strippen in serie op de plaats van de TL balk gezet. De twee LED strippen die 12cm lang zijn heb ik in serie gezet met een weerstand van 20 Ohm. De stroom bij een spanning wat de accu meestal is van 25Volt, is 143mA. Bij 30Volt is de stroom 313mA. Voor test heb ik geen elektronische stroombegrenzing schakeling gebruikt. Dit zal wel een lichtval betekenen als er ergens op het net een stroom wordt getrokken waardoor de spanning zakt. Door de LEd strip op een stroom van 143mA te zetten is de levensduur lang en de LED geeft met deze stroom licht genoeg. De LEDS zijn op een alluminium plaat gemonteerd voor de koeling.

Testschakeling

 


LED's zonder glas

   

Dit is het resultaat met een melkglasplexiplaat er voor.
Zelf vind ik het erg mooi licht.

 Tevens had ik LED's bij DX.com gekocht om in de plafonbakjes te monteren. Het zijn de volgende LED's:
DIY 10W 3050~3250K 800~900LM Warm White Light 9-LED Module (DC 9~11V / 3-Pack) bestelnummer: 142033.
Prijs 5Euro35 voor drie stuks

Model: 6226
Material: Plastic + Aluminum
Power: 10W
Color BIN: Warm white
Rated Voltage: 9~11V
Luminous Flux: 800~900LM
Color Temperature: 3050~3250K
Current: 1050mA

Ik heb twee van deze LED's in serie in het bakje geplaats met een stroom begrenzing schakeling. De stroom is begrensd tot 200mA. De LED'szijn op een alluminium plaatje gemonteerd samen met de stroom begrenzing. De alluminium plaat is met een beetje koelpasta in het bakje geplaatst. De vermogens transistor moet wel gekoeld worden. Ik heb hem ook op het alluminium plaatje gemonteerd waar de LEDS op zitten. Denk er wel om dat de transistor geisoleerd op het alluminium pllatje gemonteerd moet worden als het bakje aan de massa van het schip hangt. Het is eigenlijk beter om dit altijd te doen. In de LEDS zitten twee gaatjes waar ik M3 schroefdraad in heb getapt. Deze met een paar verzonken M3 boutes vanaf de achterzijde vastgezet.

De stroom is te regelen door de weerstand van 2 Ohm aan te passen.

De twee LEDS in serie met een stroom begrenzing. Het resultaat met 200mA stroom


Hieronder de stroom begrenzing.

De stroom begrenzing bevat niet veel onderdelen.
1x transistor BC547
1x transistor TIP 102
1x weerstand 10k Ohm 1/4 Watt
1x weerstand 2 Ohm 1/2 Watt

Ik wil nu nog proberen om twee van de LED strips die ik boven heb gebruikt in een plafon bakje te monteren.

 frame plafon lamp

 Hier boven een foto zoals ik de houder heb gemaakt voor de twee LED strips. Deze houder past in mijn bestaande lichtbakjes en wordt met twee boutjes vastgezet. De print is de stroombegrenzing waarvan het schema boven in de beschrijving staat. De stroom heb ik op 120mA ingesteld. De LED strips en de TIP 120 heb ik met koelpasta gemonteerd. Hier onder het frame.

 

Hiernaast het frame wat ik gemaakt heb om de LED's en stroombegrenzing te monteren.

Dit frame past in mijn bestaande plafon verlichting die uit een aluminium bakje bestaat.

Zie hier het lichtbakje


Reactie op de led verlichting:


Ik las over de led verlichting.

Ik heb voor de vakantie in alle Vetus  plafonieres type Yolanda waarin 2 buislampjes zitten de lampjes vervangen door Festoon lampjes van Led world.
De gegevens: 24 volt, 2 watt, kleurtemp Warmwit 3000K, Type CB9SFES24vWW. Prijs á 1,95 per stuk.
Deze lampjes moeten geinstalleerd worden met een  spanningsbegrenzer .
Deze zijn gemakkelijk te installeren. Het type begrenzer welke ik gebruik is L7824CV, te koop bij de Radiobeurs in Dordrecht of Conrad.
Ik verlengde de 3 draden en sloot ze aan (  24v+   ,aarde en uitgang 24 v ) Kosten á 0,80 per stuk.
Mooi licht. Lijkt exact op de kleur van de buislampjes.
De spanningsbegrenzer wordt absoluut niet warm. Ik heb hem bevestigd op het lamphuis.
Als ik in de salon en stuurstand alles aansteek , 6 x 2 buislampjes = 24 watt ( 0f 36 ? ) of in de oude situatie 12 x 15 watt scheelt dat enorm in het verbruik. Trouwens ook ankerlichtlampjes zijn bij Ledworld te koop.
Adres: http://ledworld.nl/auto-boot.html
Alles twee dagen later in huis.
Ik hoop dat je met deze info wat kan.

Johan Jongeneel.


 

 

 

Gasdetector Vetus

 Een kennis vroeg mij naar zijn Vetus gasalarm te kijken, want deze werkte niet meer.
De demontage van de print uit de behuizing was al een probleem. De aan/uit schakelaar op de frontzijde bleek aan de print gesoldeerd te zijn en moest eerst losgesoldeerd worden om de print er uit te kunnen halen. De pluggen uitnemen aan de achterzijde en de vier schroefjes losmaken van de plaat op de achterzijde, brengt je bij de elektronica. Dan de schakelaar van de print lossolderen en de print kan er uitgenomen worden.
Er bleek een printbreuk te zijn ontstaan bij de schakelaar, waardoor er geen spanning op de elektronica kwam. Doorsolderen en testen en het Gasalarm was gerepareerd.

Toen de print uit de behuizing was, gelijk gekeken wat er voor aansluitingen aan de achterzijde zitten.

Gasalarm met sensor voorzijde Gasalarm achterzijde met aansluit connectoren.

 

Aansluitingen Gasalarm Vetus.                                        

In rust is aansluiting 1 en 3 doorverbonden.
Bij alarm wordt 1 met 2 doorverbonden.