Overgenomen uit de Autokampioen no. 37 - 13 september 1969

 Heeft u wel eens eigenhandig getankt? Het is voor een geroutineerde pompbediende een uiterst simpele handeling, maar voor de automobilist die voor 't eerst met zo'n brandstofrevolver moet manipuleren, levert de eigen tankvulling nog wel eens problemen op. Dat blijkt op de benzinestations, die in de nachtelijke uren self – help - service met automatische apparatuur geven. De klanten lezen de instructies soms maar half, stoppen vijf gulden biljetten in de automaat, speculerend op een echter volslagen afwezige kippigheid van de "geldlezer", om dan teleurgesteld te constateren, dat de pomp voor half geld nog geen druppel benzine levert en dan is er ook nog wel eens een enkeling, die voor zijn tientje een onverwacht grote hoeveelheid van vijftig liter krachtvocht krijgt, omdat hij de diesel in plaats van de benzinepomp heeft uitverkoren. Deze slordige tankers zijn echter verre in de minderheid op de 25000 nachtelijke klanten, die zich nu al uit de benzinenood hebben kunnen helpen, dank zij het eerste automatische benzinestation in Nederland, de Shell - pomp bij de Meern aan de autoweg Utrecht - Den Haag, dat op 24 april 1968 door minister Bakker werd geopend. Nu, bijna anderhalf jaar later, zijn er al elf benzinepompen in ons land met een Koppens - automaat en het zal niet lang meer duren of dit aantal zal de dertig hebben bereikt. De nachtelijke service zal dus hand over hand toenemen en daarmee de mogelijkheid, dat automobilisten die normaliter hun tank gezapig laten vullen, zelf nog eens de handen uit de mouwen zullen moeten steken om het levenselixer van hun motor aan te vullen.

Klik op linkse foto voor folder van automaat Handelingenreeks We zijn daarom eens naar zo'n automatisch pompstation gereden om u wegwijs te maken in de handelingenreeks, die u in de eenzaamheid van de nacht moet verrichten om het lage brandstofpeil in uw tank te verhogen. We kozen daarvoor het pionier station De Meern, dat met zijn paraplu-vormig beschermde drie pompeilanden, daarvoor een geschikte gelegenheid bood. Twee daarvan zijn 's nachts verlicht, het rechter voor de benzineleverantie {normaal of super), het linker voor die van dieselolie. De eerste handeling is het kiezen van de pomp met de door u gewenste brandstof: superbenzine, normaalbenzine of dieselolie dus. Het staat er allemaal duidelijk met koeienletters op, maar toch worden er nog vergissingen gemaakt.

 Die dieseltanker had nog het geluk van zijn leven, dat er zich stomtoevallig nog een deskundige in het station ophield, die het abuis tijdig ontdekte en door verwisseling van de tankinhoud de onattente automobilist voor veel trammelant kon behoeden. Op de pomp staat een lichtbak met een viertal instructies, die men in volgorde moet afhandelen:

1. "Slang in de tank plaatsen". niets meer en niets minder. Dus nog geen gedraai aan de ,handel. Alleen de aan de slang bevestigde revolverkop van de haak nemen en deze in uw autotank duwen, nadat men eerst uiteraard de benzinedop heeft verwijderd. Dat metalen onderstuk van de slang blijft wel in de vulopening bungelen. Nu komt punt 2: "Betalen aan kassa". U laat de auto en de uitgelegde slang even in de steek en spoedt u  naar het pompgebouw, tegen de donkere contouren waarvan het woord kassa hel oplicht. Dit nëon kassabord dient als blikvanger. Dichterbij gekomen ontwaart  u dan vanzelf een tweede kassawoord, in verkleind formaat, boven de kassawand in een portiek. Linkse foto: De aan de slang bevestigde revolverkop van de haak nemen en deze in uw autotank duwen.

 De kassawand geeft in woord en beeld weer hoe u het geld kunt storten. Maar eerst moet u aan de hand van het benzinepeil in uw tank bepalen voor welk bedrag u kunt bijtanken zonder dat de tank overloopt. Wilt u bijvoorbeeld voor twee tientjes super ontvangen dan krijgt u zo'n 32 liter. U moet dus weten of er voor dit kwantum plaats is in uw tank.

Gaat er maar dertig liter in, dan sluit de revolver zich automatisch af wanneer uw tank vol is, om te voorkomen dat anders die twee liter op de grond zouden worden vermorst met alle mogelijke brandgevaar van dien. De benzinerobot wil u dan nog wel voor f 1,20 brandstof geven, maar hangt u de haak weer op dan is u dit bedrag aan "fooi" kwijt, tenzij u kort daarna overdag nog eens langs de bemande pomp komt en de exploitant, de heer G. v. d. Wetering, in een zonnige bui aantreft - en we kunnen hem moeilijk in een andere gemoedstoestand voorstellen - dan krijgt u deze fooi alsnog terug. Die robot kan zich immers met zo'n drinkgeld toch niet in de alcohol storten. Hij voedt zich met en prakje elektrische impulsen en om zich te laven heeft hij maandenlang genoeg aan een druppeltje smeerolie.

 Kieskeurig 
U komt dus met de wetenschap bij de kassa, dat u - laten we zeggen - 25 liter kunt tanken. Nu dienen inhoud van portefeuille en portemonnaie te worden geraadpleegd, want de computer is op het gebied van de nervus rerum wat kieskeurig. Voor preutelgeld, maar ook voor lapjes van honderd, blijft hij koud. Hij wil perse guldenmunt, harde rijksdaalders of briefjes van tien. Andere specie of biljetten negeert hij straal. Probeer het dus niet met een briefje van vijf als u niet in het bezit van een tientje bent, want de computer steekt het in zijn metalen vestjeszak en geeft u er geen druppel benzine voor terug. Als u in zo'n geval een vriendelijk briefje schrijft, stuurt de pompbaas u het later wel terug, maar daar heeft u op dat nachtelijk uur geen benzine mee en u veroorzaakt alleen maar wat overbodige administratieve rompslomp.

Als betaalmiddel alleen dus: guldens, rijksdaalders of tientjes. Deze kunt u kwijt in allerlei variaties, bijvoorbeeld één of meer guldens, één of meer rijksdaalders, of één of meer tientjes, maar ook combinaties hiervan bijvoorbeeld twee gulden, een rijksdaalder en een tientje. Worden deze in de genoemde volgorde gedeponeerd, dan verschijnen achtereenvolgens als tegoed bedragen op de teller f 1,-, f 2,-, f 4,50 en tenslotte f 14,50. De munten en biljetten behoeven niet gloednieuw maar wel gaaf te zijn. Over de muntinworp kunnen we kort zijn. Dat geschiedt als bij alle andere automaten. Er zijn twee gleuven: één voor de guldens en één voor de rijksdaalders. Afbeeldingen van deze muntsoorten staan boven de des betreffende gleuven.

 Voor u aan de geldstorterij begint, moet u zich eerst overtuigen of het apparaat wel werkt. Boven deze munt afbeeldingen bevindt zich namelijk een vakje, dat rood opgloeit als het buiten werking is. Een ander kan dan nog bezig zijn, of u hebt meer gedaan dan u volgens de instructies moest doen, bijvoorbeeld de pomp reeds op "aan" hebben gezet. Het deponeren der bankbiljetten, hoe voortreffelijk ook aangegeven, baart sommigen toch nog zorgen. Eerst moet de schuif geheel worden uitgetrokken. Deze schuif heeft een kiep, waaronder het biljet moet worden geschoven. Toch gebeurt het nog vaak, dat het biljet niet ónder, naar óp de klep wordt gelegd. Ook dan is het weer hommeles in de computerkeet. Resultaat: tientje kwijt en geen benzine. Wij schuiven het er dus onder, met het konterfeitsel van Hugo de Groot naar boven en zodanig, dat de woorden "Tien gulden" precies in de daarvoor bestemde opening komen. Deze woorden zijn namelijk van overwegend belang voor de "geldlezer", of hij het biljet als echt kan accepteren. Ligt het biljet in eerste instantie wat scheef onder de klep, dan kan men het alsnog in de juiste stand brengen door het met twee vingers recht te leggen. Hiervoor zijn in de klep twee vierkante gaten uitgespaard. Ligt het biljet goed, dan kijken de ogen van Hugo de Groot u uit het rechtse vierkantje aan, alsof hij u door het sleutelgat van zijn boekenkist toegluurt. Dan moet de schuif worden ingedrukt en minimaal vijf seconden ingedrukt worden gehouden.

Door deze handeling geeft de pomp met een rommelend geluid blijk, dat hij uit zijn nachtrust is ontwaakt. We behoeven nu alleen nog maar de haan van de zich reeds in de tankopening bevindende benzinerevolver aan te knijpen en dan spuit nieuw levenssap voor uw motor naar binnen. Een verlossend geluid voor hen, die al op hun laatste druppels benzine reden. Tijdens dit tanken worden door de instromende brandstof de aanwezige {en uiterst brandbare) benzinedampen uit uw tank verdreven. Vuur is onder deze omstandigheden dus uit den boze. Vandaar de op de pomp aangebracht waarschuwing om de motor af te zetten, niet te roken en open vuur te mijden.Terwijl het door u verschuldigde benzinebedrag op de pomp snel stijgt, daalt in hetzelfde tempo uw tegoedbedrag aan de kassa, Wijst de pomp tenslotte f 13,50 aan, dan is uw tegoed gedaald tot 0. De pomp maakt echter geen abrupt einde aan de leverantie. De laatste restjes levert hij in vertraagd tempo af.

Het bankbiljet dient onder de klep te worden gelegd	Ligt het biljet goed dan kijkt Hugo de Groot u uit het rechtse vierkantje aan.	De schuif moet minimaal 5 sec ingedrukt worden gehouden

Goede reis
U krijgt bij wijze van spreken geen druppel te veel, maar evenmin een druppel te weinig. Dan volgt nog het vierde en laatste punt van de pompinstructie: "Pomp op "uit" zetten en slang ophangen". Het contactzwengeltje wordt nu naar beneden gedraaid, waarna de pomp reutelend zijn toestand van schijndood herneemt en u hangt de brandstofrevolver weer aan zijn haak. U kunt nu de reis weer vervolgen, maar vergeet niet de benzinedop weer op zijn plaats te brengen. Nog de laatste blik op de pomp die afscheid neemt met de verlichte woorden: "Dank u - goede reis".

De automatische benzinestations zijn te herkennen aan een bord met het opschrift "Self Service 24-6 uur". Hieruit blijkt dus wel dat deze service alleen in de nachtelijke uren geschiedt. Wij hebben de bijgaande foto's echter hoofdzakelijk op de dag genomen om de situatie overzichtelijker te maken. De apparatuur voor deze zelfbedieningsinstallatie werd ontwikkeld en gefabriceerd door Koppens Automatic International N.V. in 'het Brabantse Bladel, die zijn verkoopkantoor in het Rotterdamse Groothandelsgebouw heeft gevestigd­­. Er zijn momenteel reeds 9 Shell stations met een dergelijke Self service in gebruik ( De Meern, Laren, Veenendaal, Gouwe, Plasmolen, Mierlo, Hoogkerk, Wezep en Deil ) alsmede twee Esso stations. Shell zal binnen enkele maanden een 30-tal stations met deze apparatuur uitrusten; ook van Esso zullen er binnenkort meer volgen. Het Gulf station Meteren wordt eerdaags geïnstalleerd en met Chevron, Fina en Texaco is men nog in onderhandeling. Linkse foto: Het contactzwengeltje wordt op "aan"" gedraaid.

 De nachtservice van benzinestations was de laatste jaren wat in het gedrang gekomen door overvallen, personeelschaarste en minder gunstige exploitatie. De automatische computerstations hebben echter bewezen dat deze service 's nachts volledig voldoet. Op grond van deze ervaringen heeft minister Bakker dan ook enige tijd geleden in eerste instantie een 50-tal rijkswegstations verplicht 24 uur open te zijn, waarbij dan gebruik mag worden gemaakt van deze installaties. Het station De Meern krijgt gemiddeld per nacht 'zo'n 20 a 25 klanten, gedurende de weekends zelfs wel eens oplopend tot boven de 70. Het meest wordt van het tientje als betaalmiddel gebruik gemaakt. Wie frauduleuze bedoelingen in de zin heeft, of de kluis zou willen kraken, komt van een koude kermis thuis. Op alle ongebruikelijke handelingen reageert het systeem onmiddellijk met alarm. Bij De Meern geschiedt dit met een zwaailicht boven de paraplu en met sirenegeloei. Het duurt in de regel niet lang, dat deze noodseinen door de mannen van een patrouillerende witte Porsche worden opgemerkt en de exploitant uit zijn bed bellen om na te gaan wat er aan de ,hand is. Zo'n escapade komt gemiddeld wel eens per maand voor, maar tot dusver is er nog nooit iets ernstigs aan de hand gebleken. De bijna uitsluitend gunstige ervaringen die men met dit automatische computersysteem heeft opgedaan, zijn dan ook de redenen waarom men een snelle uitbreiding van dit nachtelijk selfservice systeem in de toekomst mag verwachten.

Het benzinestation De Meern waar tot nu toe zo'n 25000 nachtelijke klanten zich zelf aan brandstof hebben geholpen